CSS - SOMO LA 30: CSS Functions – calc(), clamp(), var(), min(), max() na Custom Functions
Katika somo hili, tutajifunza kuhusu CSS functions muhimu zinazotumika kufanya mahesabu, kuweka vipimo vya kisasa vinavyobadilika kulingana na hali ya kifaa, na kutumia variables. Tutazingatia functions kama: calc(), clamp(), var(), min(), max(), na mwishoni tutajifunza jinsi ya kutengeneza custom function kwa kutumia variables.
📘 Utangulizi
CSS functions ni kama “tools” maalum zinazoruhusu utendaji wa kisasa zaidi ndani ya styles zako. Kwa kutumia functions hizi, unaweza kufanya mahesabu, kuingiza thamani kutoka kwenye variables, kudhibiti ukubwa kulingana na mazingira ya kifaa, na zaidi — yote haya bila JavaScript.
✅ 1. calc() – Mahesabu ya moja kwa moja
Function ya calc() hutumika kufanya hesabu ya vipimo vya CSS.
🔹 Syntax:
width: calc(100% - 50px);
🔹 Mfano kamili:
.container {
width: calc(100% - 2rem);
padding: 1rem;
}
Unaruhusiwa kutumia:
-
+,-,*,/ -
Thamani zenye aina tofauti (%, px, rem)
✅ 2. clamp() – Kuweka kima cha chini, cha kati, na cha juu
clamp() hutumika kuweka thamani inayobadilika kati ya kiwango cha chini na cha juu kulingana na ukubwa wa skrini.
🔹 Syntax:
font-size: clamp(1rem, 2vw, 2rem);
Maana: font haitashuka chini ya
1rem, itakua hadi2rem, ikifuata 2% ya viewport width (2vw)
✅ 3. var() – Kutumia CSS Variables
var() hutumika kuchukua thamani kutoka kwenye CSS variable (--custom-property)
🔹 Mfano:
:root {
--main-color: #3498db;
}
.button {
background-color: var(--main-color);
}
Hii huruhusu reuse ya rangi, padding, margin, n.k. kwa urahisi.
✅ 4. min() – Kuchukua thamani ndogo
Hufanya kazi kama ilivyo kwenye hesabu: huchagua thamani ndogo zaidi kati ya zinazotolewa.
🔹 Mfano:
width: min(80%, 400px);
Kipengele kitakuwa na width ya 80% ya mzazi au px 400 — chochote kilicho kidogo.
✅ 5. max() – Kuchukua thamani kubwa
Hufanya kazi kinyume na min() — huchagua thamani kubwa zaidi.
🔹 Mfano:
width: max(300px, 50%);
Hapa, kipengele kitaepuka kuwa kidogo sana — kitaanza kwenye 300px au 50%, yoyote iliyo kubwa.
✅ 6. Jinsi ya Kutengeneza Custom Function (kwa kutumia variables)
Ingawa CSS haina functions halisi kama JavaScript, unaweza kuunda reusable behavior kwa kutumia var() na combining functions:
🔹 Mfano:
:root {
--spacing: 2rem;
--button-size: calc(var(--spacing) * 3);
}
.btn {
width: var(--button-size);
height: var(--spacing);
}
Kwa kutumia
calc()navar()pamoja, unaweza kutengeneza logic kama function.
✅ Hitimisho
Functions katika CSS hutoa nguvu ya kipekee kufanya styles zako ziwe flexible, dynamic, na rahisi kusimamia. Kutumia calc(), clamp(), var(), min(), na max() hukuwezesha kupunguza reliance kwa media queries au JavaScript. Ni njia bora ya kuandika CSS ya kisasa.
🔜 Somo Linalofuata: SOMO LA 31 – CSS Filters (blur, brightness, contrast, etc.)
Tutajifunza jinsi ya kutumia filters katika picha, backgrounds, na elementi nyingine kwa madhumuni ya kuifanya UI yako ionekane kisasa.
🧠 Maswali ya Kujitathmini
-
Kazi ya
calc()ni ipi?
a) Kuongeza opacity
b) Kufanya hesabu kwenye vipimo
c) Kuweka rangi
d) Kuunda animation -
clamp(1rem, 2vw, 3rem)ina maana gani?
a) Thamani ya font haitabadilika
b) Font itabaki 2rem tu
c) Font itakuwa kati ya 1rem hadi 3rem kulingana na screen
d) Font itapungua kila wakati -
Kipi kinaweza kuchukua thamani ya CSS Variable?
a)calc()
b)min()
c)var()
d)font-family -
min(500px, 80%)inamaanisha nini?
a) Chukua kubwa kati ya hizo
b) Chukua ndogo kati ya hizo
c) Weka margin 500px
d) Tumia opacity ya 80% -
Je, unaweza kutengeneza custom logic katika CSS kwa kutumia:
a) JavaScript tu
b)@mediapekee
c)var()+calc()
d)animation-name
Jiunge nasi WhatsApp kupata update zetu
Umeionaje Makala hii.. ?
👉1 kitabu cha Simulizi 👉2 Simulizi za Hadithi Audio 👉3 Bongolite - Game zone - Play free game 👉4 Madrasa kiganjani 👉5 Kitabu cha Afya 👉6 Sira ya Mtume Muhammad (s.a.w)
Post zinazofanana:
CSS - SOMO LA 29: CSS z-index na Stacking Context
Katika somo hili tutajifunza kuhusu z-index, ambayo hutumika kudhibiti ni elementi ipi ionekane juu au chini wakati kuna elementi nyingi zinazofunika sehemu moja. Pia tutajifunza kuhusu stacking context, yaani jinsi vivinjari vinavyopanga
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 15: Float na Clear katika CSS
Katika somo hili utajifunza jinsi ya kutumia float ili kupanga elementi upande wa kushoto (left) au kulia (right). Pia utajifunza jinsi ya kutumia clear kuondoa athari za float na kuhakikisha layout yako inabaki thabiti.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 16: Flexbox Basics
Katika somo hili, utajifunza msingi wa mfumo wa Flexbox unaotumika kupanga elementi kwa usahihi ndani ya kontena. Utajifunza kuhusu display: flex;, pamoja na properties muhimu kama justify-content, align-items, flex-direction, na gap.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 25: CSS Shorthand Properties
Katika somo hili tutajifunza kwa kina kuhusu CSS Shorthand Properties — ni nini, jinsi zinavyofanya kazi, faida zake, na mifano mbalimbali ya kutumia shorthand kuandika CSS kwa njia fupi na bora zaidi.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 22: CSS Transition na Animation
Katika somo hili, tutajifunza jinsi ya kuleta miondoko na harakati kwenye tovuti kwa kutumia CSS Transitions na Animations. Hii itasaidia kuboresha muonekano na matumizi ya tovuti.
Soma Zaidi...CSS - somo la 3: syntax za css yaani sheria za uandishi wa css
Katika somo hili utakwenda kujifunza sheria za uandish wa css yaani syntax za css
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 18: Grid Layout
Katika somo hili, utajifunza misingi ya CSS Grid Layout, mfumo wenye nguvu wa kupanga vipengele katika safu (rows) na nguzo (columns). Tutachambua display: grid, pamoja na grid-template-columns, grid-template-rows, gap, grid-column, na grid-row.
Soma Zaidi...CSS - somo la 5: Njia tano zinazotumika kuweka rangi kwenye css
Katika somo hili utajifunza aina tano za kuweka rangi kw akutumia css
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 28: CSS Timing Functions
Katika somo hili tutajifunza kuhusu CSS Timing Functions, ambazo hutumika kudhibiti kasi na mtiririko wa transition na animation. Utaelewa tofauti kati ya ease, linear, ease-in, ease-out, ease-in-out, pamoja na jinsi ya kutumia cubic-bezier() kwa kudhibiti mwendo wa mabadiliko kwenye elementi.
Soma Zaidi...CSS - SOMO LA 17: Flexbox Advanced
Katika somo hili, utajifunza vipengele vya juu zaidi vya Flexbox: flex-wrap, flex-grow, flex-shrink, na flex-basis. Pia tutajifunza jinsi ya kujenga muundo wa safu (rows) na nguzo (columns) kwa kutumia Flexbox layout.
Soma Zaidi...